Dừa nước cũng khá được ưa chuộng không thua gì với với các loại dừa khác, vì có thể chế biến ra được nhiều loại đồ uống hấp dẫn và nhất là món chè. Vậy cây dừa nước là gì? công dụng của dừa nước là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
Dừa nước là gì?
Dừa nước, còn gọi là dừa lá và có tên khoa học là Nypa fruticans, thuộc họ Cau (Arecaceae). Chúng xuất hiện từ 70 triệu năm về trước, sinh trưởng nhiều nhất ở miền Nam của châu Á và bắc Úc.
Cây dừa nước có thân cây mọc ngang dưới lòng đất, trong khi phần lá và cuống hoa thì có xu hướng mọc lên trên. Chính vì thế, dừa nước không được xem là cây thân gỗ dù tán lá của nó cao đến 9m. Hoa cái nở rộ thành chùm và hoa đực thường có màu vàng hoặc màu đỏ, dạng hình đuôi sóc.
Khi hoa thụ phấn, những trái dừa nhỏ ép vào nhau để phát triển và tạo buồng có hình cầu trông như quả bóng với đường kính dao động từ 25 – 30cm, nằm ở trên mỗi đầu cuống.
Hạt dừa nước khô (già) sẽ rơi xuống và phân tán cũng như sinh sôi theo dòng nước chảy của thủy truyền. Vì thế, dừa nước thường mọc ở những vùng sình lầy dọc theo ven biển có thủy triều lên xuống, bờ sông và những nơi nước chảy chậm để bồi đắp phù sa.
Đặc điểm của cây dừa lá
Dừa nước là loài cây sinh sống thành dãy ở ven sông, kênh rạch nước lợ. Cây có hệ thống rễ chằng chịt, thân ngầm và lá to. Thân và rễ cây mọc ở dưới lòng đất, chỉ có phần cuống hoa và lá nổi bên trên. Lá thì có hình lược như lá dừa, kích thước từ 5 – 8m, lá chét thuôn dài, nhỏ, cuống lá to, tròn, cứng chắc và bẹ lá phình to.
Dừa lá là loài cây sinh sống thành dãy ở ven sông, kênh rạch nước lợ, rễ và thân mọc chìm ở bên dưới
Hoa mọc thành cụm có hình cầu, dài khoảng 60 – 90cm. Khi thụ phấn, các trái nhỏ mọc ép vào nhau tạo thành buồng lớn, mỗi buồng có từ 40 – 60 quả. Quả có cơm màu trắng, mềm thơm và ăn được, bên trong chứa nhân cứng. Cây sinh sôi bằng cách rụng hạt khô và phân tán theo dòng thủy triều.
Thông thường loại cây này mất khoảng 10 năm tuổi trở lên mới nở hoa và kết quả.
Bộ phận sử dụng
Dừa lá có thể dùng vào nhiều việc nhờ các bộ phận như:
- Quả: thường được dùng để ăn giúp thanh nhiệt cơ thể.
- Lá cây: thường được người dân sử dụng cho việc lợp mái nhà ở, che nắng mưa cho gia đình.
- Nhựa ngọt của cây: khi quài dừa còn chưa nở, người dân thường châm chích để hứng lấy nhựa rồi chế biến thành thức uống có cồn như rượu, bia hay giấm nguyên chất.
- Cánh hoa: được dùng như một loại trà uống hàng ngày.
Dừa nước có tác dụng gì?
Từ rất lâu, người dân sống ở khu vực Đông Nam Á cũng như vùng duyên hải Tây Thái Bình Dương xem việc khai thác dừa nước là một trong những nghề truyền thống, thậm chí nó trở thành nguồn thu nhập chính. Cụ thể, dừa nước có 2 công dụng chính mà bạn nên biết như:
Lá dừa nước lợp nhà
Nhiều địa phương ở vùng Nam Bộ nước ta, người dân thường dùng lá dừa nước để lợp nhà, làm thành củi đốt để nấu nướng và làm rổ rá dùng trong công việc bếp núc. Đối với lá dừa non, người dân Philipine còn dùng để làm giấy quấn thuốc lá.
Nhựa ngọt dùng làm rượu
Khi cuống hoa dừa nước (còn gọi là quài dừa) chưa nở, người dân Philippines trích lỗ để hứng lấy nhựa ngọt, làm thành rượu và bia vì nồng độ đường của chúng thường rất cao. Hơn nữa, người dân còn lên men phần nhựa ngọt ấy để làm thành một loại giấm nguyên chất.
Ngoài ra, cánh hoa nở của dừa nước có thể được dùng như trà, phần thịt non và nước dừa cũng được thưởng thức như đồ uống giải khát.
Cây dừa nước để chống sạt lở, giữ nước cho kênh rạch
Dừa nước đa phần là mọc tự nhiên từ trái dừa nước, cũng có một số được người dân trồng để chống sạt lở. Dừa nước là loại cây chứa nhiều nước, loại cây này giúp hạn chế sự bốc hơi của nước ở các kênh rạch giúp những kênh rạch không bị khô nước. Đồng thời, nhờ có dừa nước mà tôm cá có nơi trú ẩn, tạo nên sự đa dạng sinh vật cho vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Nếu ở vùng đồi núi, cây cối giúp hạn chế sạt lở khi mưa lũ thì ở vùng đồng bằng, dừa nước chính là loại cây bảo vệ những con đê trước như con sóng lớn, chóng sạt lở của triều cường.
Nhựa dừa nước dùng làm mật dừa nước
Hiện nay, một số nơi người ta đã bắt đầu có cách khai thác nhựa dừa nước để làm mật để xuất khẩu. Khi cuống hoa dừa nước (còn gọi là quài dừa) chưa nở, người ta sẽ đập nhẹ quanh cuốn, sau đó cắt quài dừa bỏ đi, lấy bọc nilong bọc phần bị cách lại để cho mật dừa nước chảy ra.
Trái dừa nước để ăn
Trái dừa nước có vị ngọt, thơm, tính mát và không có độc. Quy vào kinh Can và Bàng Quang. Trái dừa nước có tác dụng giải nhiệt, tăng cường khí lực, cầm máu, nhuận nhan sắc. Chủ trị thổ huyết, chảy máu cam, cảm nắng, trị nóng trong người và tiểu tiện kém.
Một số quốc gia khác trên thế giới cũng sử dụng dừa nước:
Người Philippines còn biết làm dấm nguyên chất hoặc rượu tuba từ nhựa được trích từ cuống hoa dừa nước, dùng cánh hoa nở hãm trà uống. Người Malaysia biết cách làm đường dừa nước thơm ngon để xuất khẩu. Thậm chí người dân đảo Roti và Savu còn đem dừa nước làm thức ăn cho lợn để thịt ngọt hơn.
Những công dụng của trái dừa nước
Theo Y học hiện đại, trái dừa nước có một số tác dụng sau:
Hỗ trợ điều trị tiểu đường type 2
Hàm lượng axit amino và chất xơ trong dừa nước làm tăng độ nhạy cảm với insulin và ngăn chặn quá trình hấp thu đường, từ đó giúp hạ đường huyết và ngăn ngừa các biến chứng ở bệnh nhân tiểu đường.
Tác dụng hạ áp
Với hàm lượng kali và acid lauric dồi dào, dừa lá còn có thể tác dụng giãn mạch và điều hòa huyết áp.
Ngăn ngừa táo bón
Dừa lá chứa nhiều chất lỏng, vitamin, chất xơ và khoáng chất. Những thành phần này có tác dụng tăng cường nhu động ruột, duy trì lượng chất lỏng trong ruột kết và giảm nguy cơ táo bón.
Điều hòa kinh nguyệt
Với tác dụng làm mát, bổ sung dừa nước thường xuyên có thể điều hòa kinh nguyệt và trị các vấn đề liên quan như bế kinh, thống kinh, máu kinh ra ít,…
Phòng ngừa rối loạn tiêu hóa
Axit lauric trong dừa lá sau khi được dung nạp sẽ chuyển thành monolaurin – thành phần có tác dụng ức chế ký sinh trùng và vi khuẩn gây hại ở đường ruột, từ đó làm giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa.
Nuôi dưỡng làn da
Ăn dừa nước thường xuyên có thể duy trì độ ẩm cho da và ngăn ngừa lão hóa.
Các món ăn chế biến từ quả dừa nước
Do dừa nước không có độc nên có thể sử dụng thường xuyên để giải khát và thanh nhiệt. Mỗi ngày bạn có thể sử dụng từ 100-300g cơm dừa nước.
Ăn trực tiếp
Không cần chế biến nhiều công đoạn, quả dừa nước khi dày cơm mới ăn được, không đốn buồng dừa nước quá già hoặc quá non ăn sẽ không được.
Quả dừa nước khi mới dày cơm dùng dao bổ ra làm đôi theo chiều dọc là ăn được ngay, các bạn nên ăn những buồng dừa nước mới chặt từ cây để thưởng thức được hương vị tươi ngon của loại quả này.
Trái dừa nước dầm đá
Những ngày hè oi bức mà có một ly dừa nước dầm đá thì tuyệt vời biết mấy. Nếu bạn thấy bán dừa nước ngoài đường thì hãy thử mua về là món dừa nước dầm đá nhé.
Cách làm dừa nước đá đường cũng không tốn nhiều thời gian. Đầu tiên, bạn chỉ cần đun sôi nước lọc cùng với đường phèn, lá dứa và gừng thái lát. Sau đó, để hỗn hợp nguội và cho vào phần cơm dừa nước ngâm khoảng 30 – 60 phút. Cuối cùng, bạn thêm đá hoặc mang đi ướp lạnh trước khi dùng.
Cách làm mứt dừa nước
– Chuẩn bị: Cơm dừa nước 1kg và đường cát trắng 500g.
– Thực hiện: Để dừa nước cho thật ráo sau đó thêm đường trắng vào trộn đều và để trong vòng 10 phút. Cho hỗn hợp vào nồi và sên với lửa nhỏ cho đến khi đường hơi sền sệt, thêm vào 1 ít nước cốt chanh rồi sên cho đến khi mứt khô hoàn toàn. Tắt bếp, để nguội rồi trút mứt vào lọ thủy tinh để ăn dần.
Cách nấu chè dừa nước
– Chuẩn bị: dừa nước 500g, hạt sen, đậu xanh và nhãn nhục mỗi thứ 100g, dừa lá 300g, nấm tuyết 1 tai và đường cát trắng 300g.
– Thực hiện: Đem dừa nước ướp với đường và đậy kín. Sau đó rửa sạch nhãn nhục rồi chần sơ với nước sôi, hạt sen và đậu xanh nấu cho chín mềm. Nấm tuyết ngâm cho nở rồi chần qua nước sôi, cắt nhỏ vừa ăn. Khi ăn, cho nguyên liệu vào ly rồi thêm đá vào.
Dừa nước rim đường
Với món dừa nước rim đường, bạn có thể thưởng thức kèm với sữa tươi không đường và đá bào, thậm chí có thể dùng nó để làm ra món chè Thái.
Cách làm dừa nước rim đường cũng khá đơn giản, bạn chỉ cần lấy phần thịt dừa nước và trộn đều với đường thốt nốt (được giã nhuyễn), rồi để hỗn hợp thấm khoảng 1 tiếng. Sau đó, bạn trút hỗn hợp vào chảo và rim trên ngọn lửa nhỏ cho đến khi gần cạn thì bạn mới vắt một ít nước chanh. Cuối cùng, nhanh tay đảo đều và tắt bếp.
Cách chọn trái dừa nước ngon
Trái dừa nước ngon là phải mềm dẻo, cùi chứa lượng nước vừa phải, vị ngọt nhẹ, bùi bùi, thanh mát. Người có kinh nghiệm chỉ cần nhìn quài dừa nước là biết đã thu hoạch được chưa. Quài dừa cúi xuống nghĩa là cơm dừa đã hình thành, đến độ vừa ăn, người ta thường dùng dao thử 1 trái dừa nước để xem cả quài dừa nước đã thu hoạch được chưa. Dừa còn non thì cùi mỏng, nhão, nhiều nước, ăn không “sướng” miệng. Dừa già thì cùi cứng, nhai bã miệng mà không có vị gì.
Trên đây, tretrucvuthanh.com đã tổng hợp và chia sẻ đến các bạn những thông tin liên quan đến cây dừa nước. Dừa nước như cái máy điều hòa không chỉ cho cơ thể mà cả tâm hồn đều cảm thấy mát mẻ. Không chỉ riêng người dân Cần Giờ mà những con người phương xa đến đây đã coi những bạt ngàn dừa nước là khoảng xanh bình yên của cuộc sống, là cái neo để họ níu lại, là lý do để tất cả người dân nơi đây mong muốn đem đặc sản dừa nước mang đến gần hơn với mọi người.